Co zobaczyć w Uzbekistanie? Ten zagadkowy kraj w Azji Centralnej słynie z 7 tys. zabytków z różnych epok i kultywowanych do dziś tradycji wielowiekowej kultury, a przy okazji może się pochwalić piękną, różnorodną przyrodą.
W Uzbekistanie nie sposób się nudzić! Coś dla siebie znajdą tu miłośnicy historii, fenomenalnej architektury i kulturowych ciekawostek oraz ci, którzy lubią odkrywać niezadeptane szlaki natury.
Uzbecka ceramika – zachwycająca sztuka użytkowa
Już na pierwszy rzut oka Uzbekistan jawi się jako królestwo pięknej ceramiki. Na każdym bazarze dostaniemy ręcznie wyrabiane talerze, misy czy dekoracje, które będą świetną pamiątką z wakacji. Ale jeszcze ciekawiej jest zajrzeć do którejś z lokalnych pracowni, poznać 800-letnią historię sztuki ceramicznej, zobaczyć kulola (mistrza) podczas pracy, a nawet samemu uformować, wypalić i ozdobić jakieś naczynie. Taka okazja nadarza się w miasteczkach Rishtan i Gijduvan, z których każde ma własne techniki obróbki gliny i zwyczaje zdobnicze, różniące się ornamentyką i kolorami.
W Rishtanie warto odwiedzić pracownię Saida Akhmedova, z kolei w Gijduvanie wręcz koniecznie trzeba zajrzeć do Muzeum Ceramiki, prowadzonego od siedmiu pokoleń przez rodzinę słynnych ceramików – Narzullayevów. Prócz uczestnictwa w warsztatach z Narzullayevami można też zjeść tradycyjny posiłek, oczywiście podawany na misternie zdobionej ceramicznej zastawie.
Fenomeny architektury – od domów z gliny po lśniące pałace
Uzbeckiego artyzmu nie sposób nie zauważyć także w lokalnej architekturze. Za sprawą pięknie zdobionych ceramicznych kafli tutejsze budownictwo tworzy pejzaże rodem z „Księgi tysiąca i jednej nocy”! Miejscem absolutnie wartym zobaczenia jest chociażby słynny plac Registan w Samarkandzie z medresami Uług Bega, Szir Dar i Tillja Kari. Architektoniczną świetność tego miasta budowali sprowadzeni z całego Uzbekistanu najlepsi artyści i rzemieślnicy – nic więc dziwnego, że turkusowe kopuły świątyń i misterne mozaiki mihrabów robią tak oszałamiające wrażenie.
Wyjechać z Uzbekistanu, nie zobaczywszy również miasteczek Chiwa i Buchara (oba z zabytkami pod patronatem UNESCO), byłoby wręcz grzechem. Pierwsza z pereł Jedwabnego Szlaku słynie z rezerwatu historycznego Iczan Kala, cylindrycznego minaretu Kalta Minor, meczetu Juma z 213 ręcznie rzeźbionymi kolumnami oraz Kuhna Ark – ufortyfikowanej rezydencji chanów Chiwy. Z kolei Buchara przyciąga gwarnymi bazarami, na które niegdyś tłumnie zjeżdżały karawany kupców na wielbłądach, a także potężną cytadelą Ark i minaretem Kalyan – „wieżą śmierci”, najwyższą z wież w Azji Środkowej.
Spragnieni bogactwa arabeskowej mozaiki powinni udać się do Kokandu – do pałacu chana Chudojara, medres i meczetu Juma z muzeum etnograficznym – oraz do pałacu Ak-Saraj w Shahrisabz, który nawet nadgryziony zębem czasu wyraźnie dowodzi potęgi Timura, „zdobywcy świata”.
Uzbekistan to z jednej strony fascynujące przykłady dawnej architektury pałacowej i obronnej (ciekawostką jest też Ayaz Kala, Twierdza na Wietrze, na pustyni Kyzył-kum). Z drugiej – skromne, gliniane domy w Sukok i innych wioskach, w których zatrzymał się czas. Z trzeciej zaś – Taszkent, jedno z najbardziej nowoczesnych i różnorodnych miast Azji Centralnej, gdzie obok zjawiskowego kompleksu architektonicznego Khazrati Imam (XVI w.) znajdziemy lśniące szkłem biurowce i pełne przepychu stacje metra, zaprojektowane na wzór moskiewskich.
Przyroda Uzbekistanu – pustynie, góry, jeziora
Uzbekistan kusi również wspaniałą naturą. Mieszkańcy zgodnie twierdzą, że najpiękniejszym zakątkiem ich kraju jest park narodowy w górach Zaamin. Tutaj na zboczach majestatycznych czterotysięczników kilometrami ciągną się jałowcowe lasy, sady morelowe i alpejskie łąki, a podczas wędrówki można się zachwycić czterema bystrymi rzekami, 100-metrowym wodospadem Sharilak czy… wąwozem ze śladami dinozaurów.
Zaledwie godzinę drogi od Taszkentu znajduje się Park Narodowy Ugam-Chatkal. To znakomite miejsce na piesze i konne trekkingi, narty, wspinaczkę oraz poszukiwanie unikalnych okazów flory i fauny (w parku żyją kozły syberyjskie, świstaki, lamparty śnieżne, niedźwiedzie) – a wszystko to z widokiem na szczyt Wielkiego Chimgana (3309 m n.p.m.). Po drodze do parku warto wpaść nad oszałamiająco piękne jezioro Charvak, którego nazwa oznacza po persku „cztery ogrody”.
Na południu Uzbekistanu, na szlaku z Chiwy do Buchary, rozciąga się natomiast pustynia Kyzył-kum. Wśród barchanów nieprzebranego piachu, skąpo porośniętego trawami i czarnym saksaułem, można wypatrzyć hubary, warany szare, żółwie stepowe, suhaki, koty pustynne i gazele czarnoogonowe, a oczami wyobraźni zobaczyć żyjące tu niegdyś ludy kultury andronowskiej, których miejsce zajęli pasterze z jurtowych wiosek. Słowem: do wyboru, do koloru!
