Wycieczki na Kaukaz pozwalają odkryć jedyną w swoim rodzaju esencję tego tajemniczego regionu – przepiękną naturę, wśród której aż chce się aktywnie wypoczywać, pełne ekscytujących historii zabytki, barwne tradycje kulturowe oraz oczywiście pyszne jedzenie, wino i cudowną gościnność, dopełniające wachlarza podróżniczych wrażeń. Wszystko to, a nawet jeszcze więcej czeka w Gruzji, Armenii i Azerbejdżanie!
Gruzja, Armenia i Azerbejdżan to trzy niewielkie kraje Kaukazu Południowego, położone na styku Europy i Azji. Pomimo skromnych rozmiarów, emanują bogactwem atrakcji dla miłośników górskiej natury, pasjonatów historii, sztuki, kultury. Czy wolisz wędrować kilometrami w nieznane, marzysz o prawdziwym off-roadzie w tumanach kurzu, chcesz zgłębiać tajemnice niezdobytych twierdz, baśniowych pałaców i świątyń, eksplorować ciekawostki etnograficzne albo odkrywać lokalne smaki – na Kaukazie zawsze znajdziesz coś dla siebie!
Spis treści
Wycieczki na Kaukaz – jak zwiedzać?
Wbrew pozornym podobieństwom każdy kraj Kaukazu Południowego, zwanego też Zakaukaziem, jest zupełnie inny. Przekonać się o tym można chociażby podczas łączonej wycieczki na Kaukaz Gruzja – Armenia 12 dni, gdzie w oczy szybko rzucają się zarówno nieomal bliźniacze cerkwie czy narodowe potrawy, ale jednocześnie odmienne krajobrazy, obyczaje, realia codziennego życia. Kolejne zderzenie kaukaskich światów doskonale widać podczas wycieczki Gruzja – Azerbejdżan 12 dni – jeden kraj prawosławny, drugi z dominującym islamem, jeden soczyście zielony, drugi przeważnie stepowy przekładają się na unikalne pejzaże, zabytki i szeroko pojęte doświadczenie lokalności.
Odkrywaj Kaukaz z ekspertami od regionu
W Tamada Tour od 2011 r. organizujemy kameralne wycieczki do Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu. Jesteśmy specjalistami od Kaukazu, mieszkamy tu na stałe i z przyjemnością pokażemy ci wspaniałe zabytki, atrakcje, szlaki i miejsca, do których nie trafiają zwykli turyści!
Wycieczka do kilku krajów Zakaukazia za jednym zamachem jest z pewnością dobrym rozwiązaniem dla osób, które nigdy na Kaukazie nie były i chciałyby w trakcie wakacyjnego wyjazdu przekrojowo poznać ten region świata.
Kto ma jednak bardziej skonkretyzowane preferencje wyjazdowe, woli poznać dane miejsce dogłębnie lub skorzystać z większej ilości miejscowych atrakcji, może śmiało zdecydować się tylko na jeden kraj. Ale który wybrać: Gruzję, Armenię czy Azerbejdżan? Przyjrzyjmy się pokrótce, czym każda z tych kaukaskich perełek może się pochwalić.
Gruzja – wycieczki na Kaukaz
Gruzja to kierunek dosłownie dla każdego. Przede wszystkim dla osób, które cenią aktywny wypoczynek na łonie górskiej natury, chętnie zwiedzają zabytki, uwielbiają poznawać świat od kuchni, chcą się cieszyć żywymi tradycjami kulturowymi, pić najlepsze wino pod słońcem – wśród kapitalnych widoków, na szlakach popularnych i tych nieznanych, na dzikich bezdrożach Kaukazu.
Wycieczki do Gruzji
Najlepsze wycieczki do Gruzji? Tylko z Tamada Tour!
Zjawiskowe gruzińskie zabytki
Gruzja z pewnością nie zawiedzie pasjonatów historii i architektury. Już w samej stolicy, Tbilisi, jest mnóstwo wartych zobaczenia obiektów: twierdza Narikala, pomnik Matki Gruzji, cerkwie Cminda Sameba, Anczischati, Metechi i Sioni, 1500-letnia dzielnica Abanotubani z łaźniami siarkowymi, krzywa wieża zegarowa przy teatrze lalek Rezo Gabriadze, futurystyczny most Pokoju nad rzeką Mtkwari i wiele innych, szczegółowo opisanych w przewodniku po Tbilisi.
Do najważniejszych zabytków kraju, które koniecznie trzeba zwiedzić podczas wycieczki do Gruzji, należą także Mccheta – pierwsza stolica z perłami architektury sakralnej (UNESCO), skalne miasta Wardzia i Uplisciche, skalny klasztor Dawit Garedża na półpustyni oraz cerkiew Cminda Sameba Gergeti pod górą Kazbek. Ta obfitość świątyń może zdumiewać, a każda z nich wydawać się taka sama, lecz warto spojrzeć na nie przychylnym okiem – wszak to nie tylko kawał genialnej architektury, lecz także namacalny dowód na wielowiekową historię chrześcijaństwa w Gruzji, które jako religia państwowa zostało przyjęte już w 337 r., krótko po tym, jak na ten sam krok zdecydowała się Armenia, co miało dla obu krajów olbrzymie znaczenie polityczne i kulturowe (szczegóły tutaj, tutaj i tutaj).
Oczywiście Gruzja to nie tylko wszechobecne cerkwie i klasztory. Wspaniałe przykłady charakterystycznej dla Kaukazu architektury ludowej można wciąż odnaleźć w górskich wioskach i na terenach, gdzie ledwo sięga cywilizacja. Wysoko w Górach Swaneckich miasteczko Mestia i osada Uszguli (UNESCO) zachwycają pejzażem kamiennych domów machubi z wieżami obronnymi, z których najstarsze pochodzą z VIII w. Podobne budownictwo obronne, cechujące się innym stylem, można odnaleźć w rejonach Tuszetii i Chewsuretii na północnym wschodzie Gruzji, w trudno dostępnych, wysokogórskich partiach regionu Kachetii.
Najlepszą okazją do odkrycia słynnych gruzińskich zabytków są wycieczki Gruzja Baśniowy Kraj 9 dni, Gruzja Baśniowy Kraj 12 dni, Gruzja ze Swanetią 12 dni, Gruzja Express 8 dni i dowolne inne z oferty Tamada Tour.
Zwiedzaj kultowe zabytki Gruzji!
Słynne i mniej znane zabytki i atrakcje Gruzji czekają na ciebie podczas każdej wycieczki z Tamada Tour.
Gruzińskie szlaki trekkingowe
Kaukaz to oczywiście majestatyczne góry, które niemal automatycznie kojarzą się z emocjonującymi wędrówkami. Tak się szczęśliwie składa, że Gruzja ma zdecydowanie najlepsze warunki do uprawiania aktywnej turystyki – zarówno dla osób kondycyjnie zaprawionych w bojach, jak i tych, które wolą „po płaskim”.
Najlepsze trasy na solidną łazęgę z plecakiem wśród zjawiskowych grzbietów Kaukazu można znaleźć na północy Gruzji, w regionach Mccheta-Mtianetia, Swanetia i Racza. Za cel wędrówki w okolicach Kazbeku (5054 m n.p.m.; trzecia co do wysokości góra Gruzji) warto obrać malownicze doliny Juta, Sno i Truso, które można przedreptać podczas wycieczki Gruzińska Droga Wojenna 6 dni.
W Swanetii kuszą lodowce Szchary (5193 m n.p.m.; najwyższy szczyt Gruzji) i Chaaladi, ukwiecona przełęcz Chkhutnieri i dolina Beczo, znakomita również na rajd konny (sprawdź wycieczki: Gruzja ze Swanetią 12 dni, Swanetia i Racza, przygoda i czacza 11 dni, Trekking w Swanetii – Beczo, Mestia, Uszguli 12 dni).
Mało znana turystycznie Racza obfituje w dziewicze tereny górskie na bardziej i mniej wymagający trekking – po drodze do miasteczka Oni można odpocząć nad rezerwuarem Shaori, a potem ruszyć na górę Shoda, do lodowca Buba lub nad jezioro Udziro (najlepszą do tego okazją są, prócz wspomnianej wcześniej, wycieczki Racza, czacza, rock’n’roll 8 dni oraz Kobieca Gruzja – Swanetia, Racza, Batumi 11 dni).
Jeep tour’y i trekkingi z adrenaliną czekają z kolei w nieujarzmionych, niemal odludnych rejonach Tuszetii i Chewsuretii (miłośnikom mocnych doznań na wertepach ponad chmurami polecam trekking Tuszetia i Chewsuretia 9 dni lub wyprawę kulturową z trekkingiem Styk kultur z doliną Pankisi, Tuszetią i Chewsuretią 12 dni).
Odmiennych wrażeń widokowych dostarczają z kolei półpustynno-stepowy Park Narodowy Waszlowani na wschodzie oraz wertepy Samcche-Dżawachetii na południu Gruzji, które odkrywamy podczas wycieczek Gruzja 4×4 z Tuszetią i Waszlowani 9 dni i Gruzińskie bezdroża 8 dni.
Znakomitą opcją na przyrodnicze eskapady jest też region Imeretii ze stolicą w Kutaisi, dokąd z Polski można dotrzeć tanimi liniami Wizz Air – o ile słynna Jaskinia Prometeusza jest już w tej chwili mocno obleganą atrakcją turystyczną, to w kanionach Martwili i Okatse można nadal cieszyć się swobodną wędrówką przez górskie lasy i bajeczne krasowe wąwozy. Te i inne atrakcje czekają na trasie wycieczek Złoto Kolchidy 6 dni i Gruzja po sezonie z Kutaisi 6 dni.
Poczuj zew przygody na trekkingu w Gruzji!
Odkrywaj genialne trasy trekkingowe w Gruzji z doświadczonymi przewodnikami Tamada Tour.
Więcej propozycji w artykule Trekking w Gruzji – najlepsze szlaki na piesze wędrówki oraz na blogu PolakoGruzin.pl, należącym do Krzysztofa Nodara Ciemnołońskiego, właściciela Tamada Tour.
Gruzja dla koneserów wina i jedzenia
Jednym z najprzyjemniejszych doświadczeń podczas absolutnie każdej wycieczki do Gruzji jest możliwość skosztowania lokalnego jedzenia i trunków. I to w nie byle jaki sposób, bo podczas supry – tradycyjnej gruzińskiej biesiady, która zajmuje zaszczytne miejsce na liście niematerialnego kulturowego dziedzictwa UNESCO.
Gruzini biesiadowanie mają we krwi, a wielogodzinnym posiedzeniom przy stole towarzyszą wyborne dania (m.in. słynne placki chaczapuri, nadziewane kołduny chinkali, warzywne kulki pchali, grillowane szaszłyki mcwadi, zupa fasolowa lobio i inne przysmaki) oraz wyśmienite wino z amfor kwewri (jego unikalna w skali światowej metoda produkcji również jest na liście UNESCO), za którym idą poetyckie toasty mistrza ceremonii, tamady. Supra to także gruzińska muzyka i żywiołowe tańce ludowe, opowiadające w nostalgiczno-temperamentnej choreografii o miłości, bohaterach, ojczyźnie. W suprze można wziąć udział podczas wszystkich wycieczek do Gruzji organizowanych przez Tamada Tour.
Wycieczki kulinarne i winiarskie do Gruzji
Smakuj Gruzję wszystkimi zmysłami i delektuj się najlepszym winem z amfor kwewri podczas wycieczek winiarskich i kulinarnych z Tamada Tour!
Osoby wyjątkowo zainteresowane lokalną sztuką kulinarną i dziedzictwem winiarskim powinny koniecznie rozważyć wycieczkę Smaki Gruzji 9 dni oraz wine tour’y do winiarskiego regionu Kachetii: Królestwo gruzińskiego wina 9 dni, Święto gruzińskiego wina 6 dni lub Rtveli – gruzińskie winobranie 6 dni.
Nad programami wycieczek osobiście czuwają rodowita Gruzinka Sophy Maisuradze i właściciel Tamada Tour, Krzysztof Nodar Ciemnołoński – certyfikowany znawca win i, wraz z Sophy, dumny posiadacz rodzinnej gruzińskiej winnicy Nodaris Marani.
Armenia – wycieczki na Kaukaz
Kolejnym kaukaskim kierunkiem jest Armenia. To wśród wielu turystów wybór dość nieoczywisty, żeby nie powiedzieć mało popularny. Lecz kto odwiedzi niezwykłą, osnutą legendami Krainę Noego – szybko zrozumie, że w tym przypadku wiele głów jednak może się mylić! Zaciszna Armenia z otwartymi ramionami zaprasza osoby, którym do szczęścia potrzeba smakowitych doświadczeń kulinarnych, niezadeptanych szlaków przyrodniczych, a nade wszystko dużej dawki zabytków i na poły mitycznych opowieści, w których sam Indiana Jones nie powstydziłby się doszukiwać prawdy!
Wspaniałe ormiańskie zabytki
W Armenii, która jako pierwsza ogłosiła chrześcijaństwo swoją religią państwową (szczegóły), nietrudno natrafić na zabytki sakralne o kapitalnym znaczeniu dla lokalnej wiary, kultury, polityki i historii. Dziesiątki prawosławnych klasztorów i cerkwi, z których najstarsze pamiętają początki naszej ery, są malowniczo rozrzucone wśród strzelistych gór, wąwozów, jaskiń, nad brzegami jezior i rzek. Symbolem Armenii jest klasztor Chor Wirap, związany z postacią św. Grzegorza Oświeciciela i położony u stóp Araratu, świętej góry Ormian (obecnie w granicach Turcji). Kolejny pocztówkowy zabytek to klasztor Sewanawank nad największym w Armenii jeziorem Sewan. Dla miejscowej tradycji o wiele ważniejszy jest jednak częściowo wykuty w skale klasztor Geghard z cennymi relikwiami, w tym słynną Włócznią Przeznaczenia (kopia; oryginał znajduje się w „ormiańskim Watykanie”, czyli mieście Wagharszapat, dawniej zwanym Eczmiadzynem). Do nieco rzadziej odwiedzanych, choć również fenomenalnych architektonicznie i znaczących kulturowo świątyń należą klasztory Tatew, Norawank, Hagharcin, Saghmosawank – o których więcej w artykule: Arka Noego, Włócznia Przeznaczenia i inne skarby chrześcijaństwa w Armenii. Najważniejsze zabytki sakralne Armenii można zobaczyć podczas wycieczek Armenia 8 dni, Armenia po sezonie 8 dni, Gruzja – Armenia śladami chrześcijaństwa 12 dni lub łączonej wycieczki na Kaukaz Gruzja – Armenia 12 dni.
Wycieczki do Armenii
Odkrywaj malowniczą Armenię z Tamada Tour!
Wśród tego ogromu świętych zabytków coś dla siebie znajdą też miłośnicy odmiennych wrażeń. W okolicy klasztoru Geghard trzeba wręcz obowiązkowo zwiedzić twierdzę Garni z I w. p.n.e., która jest jedynym zachowanym pomnikiem antycznej architektury ormiańskiej. Po drodze do klasztoru Tatew warto z kolei zrobić przystanek w Karahunj, gdzie znajduje się Zorats Qarer – prehistoryczne obserwatorium astronomiczne, określane mianem „ormiańskiego Stonehenge”. Natomiast w Erywaniu, stolicy Armenii, na uwagę zasługują schody Kaskady z Muzeum Sztuki Cafesjiana, plac Republiki, pełne zabytkowych budowli, bazarów, muzeów i galerii aleje: Masztoca, Baghramyana i Sayat Nova, Cicernakaberd – kompleks pomnikowy poświęcony pamięci ludobójstwa Ormian 1915–1917, muzeum Matenadaran, Muzeum Siergieja Paradżanowa oraz Erywańska Fabryka Koniaków ArArAt.
Winny szlak Armenii
Jeśli już jesteśmy przy napojach wyskokowych, to warto wspomnieć, że Armenia nie tylko koniakiem stoi. Choć ten wytwarzany z białych winogron trunek, który można skosztować podczas zwiedzania erywańskiej wytwórni ArArAt, obrósł już światową legendą, to równie chwalebne miejsce zajmują tutejsze winnice. Podczas wycieczki do Armenii warto odwiedzić m.in. wioskę Areni, by skosztować lokalnego kaukaskiego napoju bogów, a także zobaczyć jaskinię, gdzie odkryto neolityczną, prawdopodobnie najstarszą winiarnię na świecie. Więcej winiarskich ciekawostek w artykule Winne szlaki Armenii, a także na trasie wyprawy pod tą samą nazwą – Winne szlaki Armenii 8 dni.
Wine tour w Armenii
Odkrywaj winiarskie szlaki Armenii z Tamada Tour!
Trekking w Armenii
Czy to już wszystko, co można robić podczas wycieczki do Armenii? Bynajmniej! W kraju, gdzie większość powierzchni stanowią tereny górzyste, nie brak doskonałych miejsc na piesze wędrówki. Na pierwszy plan wysuwają się Góry Gegamskie z najpiękniejszym w kraju jeziorem Akna, pobliski wulkan Azhdahak, jezioro Vanki, nad którym zachowały się Vishapakary (Smocze Kamienie), a także wioska Goght ze starożytnymi petroglifami (sprawdź wyprawę Bezdroża Armenii 8 dni). Dla osób preferujących lżejszy trekking dobrym wyborem będzie spacer przez Park Narodowy Dilidżan do klasztoru Hagharcin lub wędrówka do „Symfonii Kamieni”, czyli monumentalnej formacji skalnej w głębokim wąwozie Garni (Armenia po sezonie 8 dni lub Armenia trekking i wino 9 dni). W każdym przypadku trekking w otoczeniu grzbietów Małego Kaukazu, stromych wąwozów, krętych dolin rzecznych, lasów i łąk dostarcza niezapomnianych wrażeń. Podróżników z krwi i kości ucieszy też fakt, że szlaki trekkingowe Armenii są w zasadzie niezadeptane, mało znane, wolne od masowej turystyki – najciekawsze z nich odkrywamy na trasie eskapad Bezdroża Armenii 8 dni oraz Armenia trekking i wino 9 dni.
Ruszaj na trekking do Armenii!
Odkrywaj genialne szlaki wędrówkowe z Tamada Tour.
Szczegółowe informacje i więcej propozycji zwiedzania tutaj oraz w reportażach Armenia – kraj jak Mars z asfaltem i Armenia – kaukaskie zacisze u stóp Araratu.
Azerbejdżan – wycieczki na Kaukaz
Ostatni na naszej liście kierunek z Kaukazu Południowego to Azerbejdżan. Niemal równie rzadko odwiedzany jak Armenia i tak samo jak ona niesłusznie niedoceniany. Azerbejdżan jest tymczasem znakomitym wyborem dla entuzjastów różnorodności! Ten kaukaski kraj słynie z barwnych tradycji, zróżnicowanej, orientalnej i futurystycznej architektury oraz takich cudów przyrody, jak błotne wulkany i płonące góry. Podczas wycieczki do Azerbejdżanu łatwo zachwycić się także lokalną kuchnią – bardzo podobną do tej z Gruzji i Armenii, a jednak z indywidualnym, obficie przyprawionym sznytem.
Azerskie zabytki – w kalejdoskopie różnorodności
Najwspanialsze zabytki Azerbejdżanu są rozrzucone na niemal całym terytorium kraju. Perłą północy jest orientalne Szeki – najpiękniejsze miasto w Azerbejdżanie z XVIII-wiecznym Pałacem Chanów Szekijskich. Wrażenie robią tutaj też zabytkowe karawanseraje, meczety i muzea, przypominające o życiu mieszkańców w czasach świetności Wielkiego Jedwabnego Szlaku. Na dawnej trasie kupieckich karawan leży również rzemieślnicze miasteczko Lachicz. Kamienne domy z drewnianymi okiennicami, w których mieszczą się warsztaty mistrzów rękodzielnictwa, mają w sobie niepowtarzalny urok, pozwalający przenieść się w czasy średniowiecza. Nieopodal mieści się kolejny, równie ważny punkt handlowy dawnych czasów – miasteczko Szemacha, którym na przestrzeni wieków wstrząsnęło aż 11 trzęsień ziemi. Mimo burzliwych losów wciąż rozbrzmiewa tu gwar bazarów z dywanami Soumak, ceramiką i biżuterią artystyczną, a XVII-wieczne karawanseraje, zabytkowe obserwatorium astrofizyczne, meczet Juma i mauzoleum Yeddi Gumbaz skrywają wiele interesujących historii.
Wycieczki do Azerbejdżanu
Odkrywaj zjawiskową Krainę Ognia z Tamada Tour!
Zupełnie inna aura panuje w położonym nad Morzem Kaspijskim Baku. Stolica Azerbejdżanu wita futurystycznym rozmachem spod ręki słynnej architektki Zahy Hadid. Uwagę przyciągają monumentalne drapacze chmur zwane Ognistymi Wieżami, postmodernistyczne centrum kultury Hejdara Alijewa czy muzeum dywanów w kształcie… zwiniętego w rulon dywanu. Ostatni obiekt jest doskonałym przykładem tego, jak tradycyjne elementy azerskiej kultury wpleciono we współczesny rytm życia szybko rozwijającego się miasta. Stąd prosta droga wiedzie do dzielnicy historycznej z pałacem szachów Szyrwanu, Basztą Dziewiczą i deptakami pełnymi przytulnych kawiarenek, gdzie można odpocząć przed dalszą podróżą.
Więcej ciekawostek i propozycji w reportażu Azerbejdżan – Baku i okolice, artykule Co warto zobaczyć w Azerbejdżanie? Najciekawsze atrakcje oraz w programach wycieczek Azerbejdżan Szlaki Historii 8 dni i Gruzja – Azerbejdżan 12 dni.
Przyrodnicze szlaki Azerbejdżanu
Podczas wycieczki do Azerbejdżanu nie wypada pominąć skarbów lokalnej przyrody. I choć na pierwszy rzut oka kusić mogą plaże Morza Kaspijskiego, to turystyczne szlaki wiodą zupełnie gdzie indziej. Zaledwie 25 km na północ od Baku ognistym spektaklem zadziwia Płonąca Góra (Yanar Dag). Niewiele dalej od stolicy znajduje się też słynny Park Narodowy Gobustan (UNESCO), do którego atrakcji należą m.in. błotne wulkany, prehistoryczne petroglify i muzyczny kamień Gaval Dash. W surowych, skalistych, stepowych pejzażach Azerbejdżanu można też odnaleźć oazy zieleni i wody – ot, choćby w okolicach miasteczka Gabala, stolicy historycznego królestwa Albanii Kaukaskiej, gdzie przyjemnie jest odpocząć nad jeziorem Nohur i przy skrytym w lesie wodospadzie Yeddi Gozel. Te i inne atrakcje Azerbejdżanu można odkryć podczas wycieczek Azerbejdżan Szlaki Historii 8 dni i Gruzja – Azerbejdżan 12 dni.
Wycieczki na Kaukaz
Zwiedzaj Gruzję, Armenię i Azerbejdżan z Tamada Tour!
Wycieczki na Kaukaz – który kraj wybrać?
Jak widać, każdy z krajów Kaukazu Południowego oferuje zupełnie inne wrażenia i możliwości spędzania czasu, dlatego nie ma jednej odpowiedzi na pytanie o to, co zwiedzić podczas wycieczki na Kaukaz. W wyborze może pomóc małe podsumowanie:
- Gruzja to kraj najbardziej różnorodny – idealny na klasyczne zwiedzanie zabytków, górskie trekkingi wśród olśniewającej natury, jeep tour’y po bezdrożach, wycieczki narciarskie zimą, wycieczki winiarskie, kulinarne, kulturowe.
- Armenia jest pod tym względem dość podobna – śmiało można tu jechać na wycieczkę winiarską albo trekkingową, a ze zwiedzania najbardziej zadowoleni będą pasjonaci dziedzictwa sakralnego.
- Azerbejdżan to z kolei gratka dla sympatyków Orientu, kupieckiej atmosfery Wielkiego Jedwabnego Szlaku, prehistorycznych tajemnic i ognistych cudów przyrody.
Jakąkolwiek wycieczkę wybierzesz, doświadczysz czarującej magii Kaukazu, która sprawia, że kto raz do tego regionu zawitał – prędzej czy później wróci!
