Wycieczki winiarskie do Gruzji. Najciekawsze szlaki dla koneserów wina

08.10.2020

Krzysztof Nodar Ciemnołoński

Gruzja płynie winem niezmienne od 8 tys. lat. Tutejsza metoda wyrobu wina, unikalna na skalę światową, została w 2013 r. wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO. W całym kraju występuje ponad 500 gatunków winogron, z których najwięcej wina produkuje się w regionach Kachetii, Imeretii, Kartlii i Raczy-Leczchumi. Dopiero ten, kto przemierzy winiarskie szlaki Gruzji, w pełni pozna wielowiekowe dziedzictwo perły Kaukazu.

W Gruzji wyrabiano wino dużo wcześniej niż w Europie. Wykopaliska archeologiczne dowodzą, że kaukascy winiarze już 8000 lat temu wpadli na pomysł wytwarzania alkoholu z winogron. Co ciekawe, uznali oni, że napój bogów zyskuje najlepszy, wyrazisty smak, gdy owoce fermentują razem, bez oddzielania soku od moszczu (pulpy z wytłoków i pestek) – w glinianych, zakopywanych w ziemi naczyniach kwewri (gruz. ქვევრი). Ta wyjątkowa, niespotykana nigdzie indziej tradycja przetrwała pokolenia i jest kontynuowana do dziś. Niektórzy badacze są też zdania, że słowo „wino” pochodzi od gruzińskiego ghvino, co tylko podkreśla rangę gruzińskiego trunku na arenie międzynarodowej.

Winiarskie wycieczki do Gruzji po smak tradycji

W Gruzji każdy powinien spróbować miejscowego wina, a przynajmniej zapoznać się z jego ciekawą historią i metodą produkcji. Znakomitą do tego okazją są supry, czyli tradycyjne gruzińskie biesiady, a także wędrówki winiarskimi szlakami. Te ostatnie prowadzą przez 6 głównych regionów winiarskich: Kachetię, Kartlię, Imeretię, Raczę-Leczchimi, Meschetię i wybrzeże Czarnomorskie, do klimatycznych winnic o wieloletnich tradycjach, jak i tych otwartych stosunkowo niedawno, aby pielęgnować tradycje przodków. Powrót do winiarskich korzeni widać również w młodym pokoleniu – nie brakuje bowiem Gruzinów i Gruzinek, którzy z dumą sięgają po winiarskie dziedzictwo rodziców, dziadków, pradziadków. Wiele winiarni jest udostępnionych do zwiedzania i oferuje dodatkowe atrakcje, co pozwala zanurzyć się wszystkimi zmysłami w jeden z największych skarbów Gruzji.

piwniczka-kwewri-Gruzja-wino

Wine tour po Kachetii – winiarnie, które trzeba poznać

Jednym z najsłynniejszych winiarskich regionów Gruzji jest Kachetia, położona na wschód od Tbilisi. Stąd pochodzi 70 proc. krajowej produkcji wina i to tu rozciągają się po horyzont winogronowe sady. W Kachetii działa wiele fascynujących winiarni, których liczba stale rośnie.

Kindzmarauli Corporation w Kwareli

Najstarszą kachetyjską fabryką wina jest Kindzmarauli Corporation w miejscowości Kwareli. Wytwórnia powstała na terenie imponującej, kamiennej fortecy z XVI w. (główny budynek fabryki jest wierną rekonstrukcją dawnego zamku).

winiarnia kindzmarauli kwareli gruzja

W Kindzmarauli Corporation można poznać pełen proces produkcji wina, od fermentacji po butelkowanie, obejrzeć amfory kwewri, stare sprzęty do wytwarzania wina oraz piwniczkę, gdzie swoje trunki przechowują majętni koneserzy z różnych stron świata.

Sporą atrakcją jest degustacja kilku najpopularniejszych win m.in. ze szczepów Saperavi czy Mukuzani, podczas której można posmakować tych samych win produkowanych metodą europejską oraz gruzińską – wyraźne różnice w smaku nie pozostawiają złudzeń co do powodów, dla których gruzińskie wino cieszy się tak dużym poważaniem. W winiarni działa też sklepik, w którym można od razu zaopatrzyć się w najlepsze gruzińskie wina. Choć w Kindzmarauli Corporation próżno szukać sielskiej atmosfery, to wytwórnia stanowi kultowy już punkt na mapie wielu winiarskich wycieczek po Gruzji, który zdecydowanie warto odwiedzić.

Khareba w Kwareli

W Kwareli działa także wytwórnia wina Khareba. Przejęła ona od państwa 14 km powojskowych tuneli, by przechowywać w nich swoje wino.

winiarnia khareba kwareli gruzja

Degustacja lokalnych trunków w towarzystwie gruzińskich serów i chleba z oliwą będzie ciekawym doświadczeniem, dodatkowo uświetnionym atrakcyjną aranżacją winnych piwnic. Do wytwórni Khareba można zajrzeć m.in. podczas jesiennej wycieczki Gruzja po sezonie 8 dni.

Twins Wine Cellar w Napareuli

Kolejnym intrygującym miejscem regionu Kachetii jest Twins Wine Cellar w wiosce Napareuli – piwniczka winna, przy której działa najciekawsze muzeum wina w Gruzji.

Bracia bliźniacy Gia i Gela Gamtkitsulaszwili nadali winnicy niesamowity klimat, z jednej strony swojski, wiejski, z drugiej, co widać w tutejszym hotelu, nader luksusowy. W Twins Wine Cellar, otoczonej ekologicznymi plantacjami winorośli, w oczy rzuca się zwłaszcza gigantyczne, 8-metrowe kwewri (replika, bo liczący 8 tys. lat oryginał znajduje się w muzeum w Tbilisi).

W części muzealnej są cenne winiarskie eksponaty i zabytkowe sprzęty do produkcji wina. Niezapomniane wrażenia dopełniają opowieści o historii gruzińskiego winiarstwa i tradycyjnych metodach wyrobu wina. Warto przysłuchać się szczególnie anegdotce o dawnych sposobach czyszczenia kwewri, aby zrozumieć, jak wiele wysiłku, poświęcenia i miłości do natury wymaga winiarska kultura Gruzji.

Po zwiedzaniu pora na degustację. Po uprzednim umówieniu chętni mogą także wziąć udział w różnych warsztatach, np. destylacji wódki, pieczenia chleba, przyrządzania pierożków chinkali, placków chaczapuri i gruzińskich słodyczy czurczcheli. W sezonie jesiennym możliwy jest natomiast udział w rtveli – winobraniu i pracach w winnicy. Więcej ciekawostek o Twins Wine Cellar znajduje się w tym artykule.

Marani w Tsinandali

Doskonałym punktem na winną przygodę i relaks jest wizyta w wiosce Tsinandali. Znajduje się tu otoczony uroczym parkiem orientalny pałac Aleksandra Czawczawadze, XIX-wiecznego arystokratycznego poety.

tsinandali pałacyk gruzja

Po obejrzeniu części muzealnej można się udać na degustację win z lokalnej marani (piwniczki), a potem na przechadzkę po parku, którego różne części zachwycają zróżnicowanymi kompozycjami natury.

Ruispiri Biodynamic Vineyard w Ruispiri

Absolutną ciekawostką w regionie Kachetii jest także Ruispiri Biodynamic Vineyard, jedyna w Gruzji winiarnia biodynamiczna. Ekologiczną winnicę prowadzi Giorgi Aladashwili, który rezygnuje z nowoczesnych praktyk rolniczych na rzecz m.in. pługów konnych oraz nawozów z kory drzew, pokrzyw i lilii.

Kachetia

U Giorgiego Aladashwili można skosztować osiem gatunków wina Saperavi, Kisi, Khikhvi czy Kakhuri Green, a także czaczę, czyli gruziński samogon. Na chętnych czekają ponadto warsztaty kulinarne z pieczenia gruzińskiego chleba i szaszłyków. Ruispiri Biodynamic Vineyard, jak również wspomniane wyżej Tsinandali, można odwiedzić na szlaku wycieczki Smaki Gruzji 9 dni.

kac-vegas-gruzja

Marani Sagaredjo, Nika Bakhia i inne

To oczywiście nie koniec winiarskich atrakcji Kachetii. Zdecydowanie warto zatrzymać się na dłużej w tej pięknej krainie i poznać wszystkie jej zakątki – od domowej winiarni w Sagaredjo przez winiarnię Nika Bakhia po Kindzmarauli Corporation, bo każdy winiarz ma tu własną historię, która tylko dodaje smaku unikalnym trunkom.

Wine tour po Samcche-Dżawachetii – dzikie wino z Meschetii

Winnych szlaków w regionie Samcche-Dżawachetii, dawniej zwanym Meschetią, chyba nikt się nie spodziewał. Tymczasem właśnie na południowym krańcu Gruzji, blisko granicy z Turcją i Armenią, gruzińskie winiarstwo przeżywa swój niewiarygodny renesans. A niewiarygodny dlatego, że gdy w XVI w. Turcy najechali historyczną krainę Meschetii w rejonie Małego Kaukazu, zniszczyli niemal wszystko, co było tu do zniszczenia. Ucierpiały rozmaite zabytki, a także winiarskie wioski, sady i kamienne tłocznie winogron, w których, jak głoszą legendy, powstawało wino dla samej królowej Tamar.

Gruzińsko-turecka twierdza Rabati (XII w.) w Achalciche.

Jeszcze do niedawna mało kto przypuszczał, że po kilkuset latach okupacji Imperium Osmańskiego, a następnie „wizycie” ZSRR region ma jakiekolwiek szanse odżyć. Samcche-Dżawachetia jest pomijana turystycznie, bo ludzie błędnie zakładają, że poza kilkoma kultowymi atrakcjami, jak skalne miasto Wardzia czy twierdza Chertwisi, niczego tu nie ma. Lokalna codzienność jest rzeczywiście inna niż w okolicach Tbilisi, nadal brakuje tu porządnej infrastruktury, a życie miejscowych nie jest usłane różami. Wielu mieszkańców opuszcza rodzinne wsie, by szukać szczęścia w miasteczkach – tym samym ostatnie więzi z tradycją jeszcze bardziej ulegają zapomnieniu.

Giorgi Natenadze na swoich tarasowych uprawach winogron na trasie między Achalciche i Wardzią. Fot. archiwum Natenadze Company.

Niepozorna Meschetia przez dekady skrywała jednak skarb, który dopiero w ostatnich latach postanowił odkryć Giorgi Natenadze – młody winiarz z ogromną pasją i niezwykłą wizją przyszłości regionu. Uznał on, że to niemożliwe, aby Turcy zdołali całkowicie obrócić w perzynę miejscowe winiarstwo. Ponad dekadę temu zaczął więc wędrować po lasach Samcche-Dżawachetii w poszukiwaniu unikatowych gatunków winorośli. Ku swojemu zdumieniu i olbrzymiej radości odkrył już 40 rzadkich odmian dzikich meschetyjskich winogron, z których zidentyfikował 24 gatunki. Na tym nie poprzestał. Wkrótce Giorgi Natenadze rozmnożył dzikie krzewinki, przywrócił prastare uprawy tarasowe i produkcję wina zgodnie z meschetyjską tradycją, której nie było tu od, bagatela, 500 lat!

Wino Meskhuri z dzikich winogron meschetyjskich, z winnicy Giorgiego Natenadze.

Winnice Giorgiego Natenadze rozciągają się od skalnego klasztoru Wardzia po miasteczko Achalciche, stolicę regionu (duża część sadów jest 10 minut drogi na południowy wschód od Wardzi, w opuszczonej obecnie wsi Chachkari, z której pochodzi Giorgi). Na terenie gruzińsko-tureckiej twierdzy Rabati (XII w.) w Achalciche Giorgi założył ponadto własny wine bar i restaurację Rabati Launge – można tu smacznie zjeść i skosztować win z dzikich winogron. – Kiedy spróbujesz wina Meskhuri, odnajdziesz legendy meschetyjskiej historii i absolutnie wyjątkowe, zróżnicowane aromaty. Większość sommelierów twierdzi, że to najbardziej eleganckie wino na świecie – mówi z dumą Giorgi.

Uprawy Giorgiego Natenadze, Samcche-Dżawachetia 2020 r. Fot. archiwum Natenadze Company.

Odrodzenie meschetyjskiego winiarstwa to dopiero początek śmiałej rewitalizacji regionu. Od pewnego czasu Giorgiego Natenadze jest także prezesem Funduszu Rozwoju Chachkari – rodzinnej wioski, w której ma powstać jedyne w Gruzji żywe muzeum plenerowe z szeregiem wyjątkowych atrakcji, w tym oczywiście związanych z dziedzictwem lokalnego winiarstwa.

Więcej o Giorgim i jego ambitnych planach rozwoju Samcche-Dżawachetii można przeczytać w artykule Achalciche – renesans gruzińskiego winiarstwa w stolicy gruzińskich ziemniaków. Jego winnice i winiarnię można natomiast odwiedzić m.in. podczas off-roadowej wycieczki Gruzińskie Bezdroża 8 dni.

Krzysztof Nodar Ciemnołoński, właściciel Tamada Tour, na trasie do Wardzi. W tle tarasowe uprawy winogron Giorgiego Natenadze.

Wine tour po Imeretii

Kolejny ciekawy region winiarski to Imeretia na zachodzie Gruzji. Wyrabia się tu głównie wina białe i musujące, a najpopularniejszą apelacją jest Sviri. Winną przygodę z Imeretią warto rozpocząć już w Kutaisi, największym mieście i stolicy regionu (latają tu tanie linie z Polski).

Sacnacheli Wine Bar w Kutaisi

W Kutaisi działa kultowy Sacnacheli Wine Bar, który oferuje bogaty wybór doskonałych gruzińskich win, w tym lokalne perełki.

Fot. Dzięki uprzejmości Satsnakheli Wine Bar.
Fot. Dzięki uprzejmości Satsnakheli Wine Bar.

Winiarnia Gaioza Sopromadze w Baghdati

Podczas przemierzania winiarskich szlaków nie ma nic przyjemniejszego niż osobiste spotkania z regionalnymi winiarzami – możliwość obejrzenia ich winnicy i zdegustowania win, często serwowanych w towarzystwie miejscowych smakołyków oraz inspirujących anegdot. Taka okazja nadarza się niecałe 30 km na południe od Kutaisi, u winiarza Gaioza Sopromadze z miasteczka Baghdati. Rustykalne klimaty, amfory do wina kwewri zakopane w ziemi, marani (piwniczka) pełna płynnych skarbów to dopiero początek atrakcji. U Gaioza Sopromadze można skosztować tradycyjne wina białe: Tsolikouri Melko i Tsolikouri Bazaleti, Krakhuna i Tsitska – cenione za intensywny bukiet aromatów i obsypane wieloma nagrodami na europejskich i międzynarodowych festiwalach winiarskich – a także wina czerwone: Chkhaveri, Dzelshavi i Otskhanuri Sapere. Do pełni szczęścia mama Gaioza proponuje gruzińskie pyszności, a chętni mogą pod jej okiem wziąć udział w warsztatach kulinarnych z przyrządzania chinkali, chaczapuri imeretyńskiego i szaszłyków. Jesienną atrakcją jest z kolei udział w rtveli– winobraniu i pracach w winnicy.

Gruzinska-biesiada-supra

Baia Abuladze Wine Cellar w Obcha

Nieopodal Baghdati, we wsi Obcha, jest następna fascynująca winnica: Baia Abuladze Wine Cellar. Baia to młoda Gruzinka, która postanowiła kontynuować rodzinną tradycję – z sukcesem, bo znalazła się w prestiżowym rankingu magazynu Forbes „30 under 30” i zdobyła ważne nagrody na festiwalach winiarskich.

Z przekazaną przez dziadka pasją do winiarskiego dziedzictwa Gruzji i regionu Imeretii, Baia wyrabia wyborne wina Tsolikourim Tsitska-Tsolikouri-Krakhuna i Otskhanuri Sapere. Można u niej spróbować też brandy oraz czaczy, czyli gruzińskiego samogonu z wytłoków winogronowych.

Fot. Baia Abuladze Wine Cellar.
Fot. Baia Abuladze Wine Cellar.

Oda Wines przy kanionie rzeki Martwili

Godnym uwagi miejscem w Imeretii jest również winna piwniczka Oda Wines, położona tylko 5 min. drogi od przepięknego kanionu rzeki Martwili (świetne miejsce na spływ!). Skosztujemy tu wytrawne wino białe, czerwone i różowe z rzadkich odmian megrelskich i abchaskich winorośli. Prócz znakomitych trunków można tu poznać historię lokalnego winiarstwa oraz obejrzeć sprzęty i narzędzia do wyrobu wina.

kanion martwili gruzja
Kanion rzeki Martwili.

Wszystkie wymienione winnice można zwiedzić podczas wycieczki Złoto Kolchidy 8 dni. Prowadzi ona winnym szlakiem regionów Imeretii, Megrelii i Raczy-Leczchumi, a ponadto zabiera do największych lokalnych atrakcji: Jaskini Prometeusza, na spływ kanionem Martwili czy trekking pod lodowiec Buba. Pełen program wyprawy jest dostępny tutaj.

Wine tour w regionie Racza-Leczchumi

Region Racza-Leczchumi, na północy Gruzji, bywa nazywany gruzińską Szwajcarią. Nie bez powodu, bo malownicze krajobrazy tej części Kaukazu – ośnieżonych szczytów, lodowców, zielonych łąk, wodospadów, pięknych jezior, potoków i rzeki Rioni – ciągną się tu kilometrami.

racza gruzja kaukaz

W tych oszałamiających okolicznościach przyrody jest też miejsce na plantacje tsolikouri, tetra, saperavi i innych lokalnie uprawianych winogron. Rosną one na stromych górskich zboczach, dlatego zbiera się je wyłącznie ręcznie – co tylko dodaje raczańskiemu winiarstwu smakowitej magii.

Winiarnia Royal Khvanchkara w Ambrolauri

Racza słynie z win w apelacji Khvanchkara i Tvishi. Co ciekawe, wino Kvanchkara – czerwone półsłodkie, powstające z kupażu dwóch endemicznych gatunków winogron: aleksandrouli i mudżuretuli, które rosną tylko w Raczy – było podobno jednym z ulubionych trunków Józefa Stalina. Gigantyczna butelka Kvanchkary zdobi skrzyżowanie w centrum miasteczka uzdrowiskowego Ambrolauri i wskazuje drogę do winiarni Royal Khvanchkara. W XIX w. dwóch miejscowych szlachciców: Dimitr i Luarsab Kipiani, udoskonaliło metodę wyrobu aksamitnego wina Kipiani, które współcześnie jest znane właśnie pod nazwą Kvanchkara. Winiarnia jest otwarta dla turystów – warto tu zajrzeć na zwiedzanie z degustacją.

Winnica Iuriego Gotsiridze w Chorjo

Jak w innych regionach, tak i w Raczy najbardziej inspirujące są spotkania z lokalnymi winiarzami, którzy kultywują rodzinne tradycje. Jednym z nich jest Iuri Gotsiridze z wioski Chorjo.

Winiarz Iuri Gotsiridze z regionu Racza-Leczchumi na północy Gruzji.

Jego marani wypełniają genialne wina, słodkie, mocne i rzecz jasna w pełni ekologiczne. Swojskie klimaty, kolejne toasty wznoszone kaukaskim napojem bogów, a do tego opowiastki o winogronach aleksandrouli i mudżuretuli uprawianych na wino dla Stalina oraz o lokalnej codzienności – wszystko to czyni wizytę u Iuriego niezapomnianym doświadczeniem gruzińskiego winiarstwa.

Winnica Iuriego Gotsiridze w wiosce Chorjo, w regionie Racza-Leczchumi na północy Gruzji.

Winiarskie skarby Raczy można odkryć na szlaku wycieczki Złoto Kolchidy 8 dni. Wiedzie ona przez regiony Imeretii, Megrelii i Raczy-Leczchumi – od najciekawszych winiarni po cuda lokalnej przyrody, historii i kultury.

Odkryj więcej ciekawych miejsc!

Wszelkie prawa zastrzeżone © 2024 Tamada Tour

Realizacja: Codenest